Đế quốc Ottoman – Wikipedia tiếng Việt

Bởi sharevnhub

Đế quốc Ottoman còn được gọi là Đế quốc Osman hay Đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ (Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ cũ: دولتِ عَليه عُثمانيه Devlet-i Âliye-i Osmâniyye, dịch nghĩa “Nhà nước Ottoman Tối cao”; tiếng Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại: Osmanlı İmparatorluğu), là một đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ đã tồn tại từ thời kì trung đại năm 1299 đến 1923. Thời đỉnh cao quyền lực ở thế kỷ 16 và thế kỷ 17, các lãnh thổ của Đế quốc Ottoman gồm các vùng Tiểu Á, Trung Đông, nhiều phần ở Bắc Phi, và đa phần đông nam châu Âu đến tận Kavkaz và tỉnh Aceh của đảo Sumatra thuộc Indonesia. Đế quốc Ottoman chiếm một vùng có diện tích khoảng 5,6 triệu km²,[1] nhưng vùng ảnh hưởng thực tế của đế quốc rộng hơn rất nhiều nếu tính cả các vùng lân cận do các bộ lạc du mục cai quản nhưng không được nhiều người biết hoặc đề cập tới cụ thể như Ả rập thuộc Ottoman và một phần ven sông của vùng Sừng Châu Phi thì có thể đến 11,5 triệu km², nơi quyền bá chủ của đế quốc này được công nhận. Với Istanbul là thủ đô, một khu vực trọng yếu của tuyến giao thương ở Châu Âu, đế quốc này có thể quyền kiểm soát các vùng đất xung quanh Địa Trung Hải cũng như cả toàn bộ Châu Âu. Nhờ có vị trí địa lí quan trọng, Đế quốc Ottoman là trung tâm của sự tương tác giữa thế giới phương Đông và phương Tây trong sáu thế kỷ. Đế quốc từng được cho là đã bước vào thời kỳ suy tàn sau cái chết của Sultan Suleiman I, quan điểm này không còn được đa số các sử gia học thuật ủng hộ. Đế quốc tiếp tục duy trì một nền kinh tế, xã hội và quân sự lươn lẹo trong suốt thế kỷ 17 và trong phần lớn thế kỷ 18. Tuy nhiên, trong thời kỳ hòa bình kéo dài từ năm 1740 đến năm 1768, hệ thống quân sự của Ottoman đã bắt đầu lạc hậu hậu so với hai đối thủ Châu Âu truyền kiếp của họ là Đế quốc Áo và Đế quốc Nga. Người Ottoman do đó đã phải hứng chịu những thất bại quân sự nghiêm trọng vào cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19 khi thực hiện các cuộc chiến tranh, điều này đã thúc đẩy họ bắt đầu một quá trình cải cách và hiện đại hóa toàn diện được gọi là Tanzimat. Do đó, trong suốt thế kỷ 19, nhà nước Ottoman đã trở nên hùng mạnh và có tổ chức hơn rất nhiều, nhưng do cải tiến đã quá muộn nên phải chịu thêm tổn thất về lãnh thổ, đặc biệt là ở vùng Balkan, nơi một số nhà nước mới bắt đầu đấu tranh độc lập.

Vào đầu Thế chiến I, đế quốc liên minh với Liên minh Trung tâm với kỳ vọng lan rộng ra tầm ảnh hưởng tác động về ngoại giao lẫn sức mạnh quốc phòng nhưng chính điều đó đã trở thành một trong những sai lầm đáng tiếc lớn nhất của đế quốc. Trong khi Đế quốc hầu hết hoàn toàn có thể tự mình nắm giữ trong cuộc xung đột, nó đang phải vật lộn với sự sự không tương đồng trong nội bộ, đặc biệt quan trọng là với Cuộc nổi dậy Ả Rập do ngưởi Ả Rập phát động. Trong thời hạn này, chính phủ nước nhà Ottoman đã thực thi tội ác diệt chủng chống lại người Armenia, Assyria và Hy Lạp vì cho rằng họ chính là nguyên nhận dẫn đến sự thất bại của họ trong những đại chiến với Đế quốc Nga. [ 2 ]Sự can thiệp của Hoa Kỳ và sự chiếm đóng những phần chủ quyền lãnh thổ của những lực lượng Khối Hiệp ước đã dẫn đến sự phân loại đế quốc giữa Đế quốc Anh và Đế quốc Pháp. Sau đó, những cuộc nổi dậy giành độc lập do Mustafa Kemal Atatürk chỉ huy chống lại quân Hiệp ước đang chiếm đóng chủ quyền lãnh thổ thành công xuất sắc đã dẫn đến sự xây dựng của Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ ở vùng Anatolian và chế độ quân chủ Ottoman bị bãi bỏ vào năm 1923 .

Sự thành lập của vương triều Ottoman là một phần của các bộ lạc người Tây Đột Quyết (Gokturk) miền tây đã di cư từ Trung Á bắt đầu từ thế kỷ X. Định cư tại Ba Tư trong thời kỳ này, những người Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu mở rộng về phía tây tới Armenia và Tiểu Á vào đầu thế kỷ XI. Những đợt di chuyển này đã dẫn đến mâu thuẫn giữa họ với Đế quốc Byzantine, từng là một thế lực nổi trội tại khu vực miền đông Địa Trung Hải kể từ thời kỳ La Mã, nhưng vào thế kỷ XI bắt đầu một thời kỳ suy thoái dài. Người Thổ Seljuk đã thiết lập địa vị chắc chắn tại Tiểu Á sau chiến thắng lịch sử tại trận Manzikert năm 1071, để thành lập nhà Seljuk ở Tiểu Á. Sau sự xâm lăng của người Mông Cổ vào thế kỷ XIII, triều đại này đã sụp đổ và lãnh thổ của nó đã bị phân chia thành nhiều vương quốc của người Thổ Nhĩ Kỳ, tức các beylik.

Dưới quyền bá chủ của nhà Seljuk ở Tiểu Á, bộ lạc Kayı của người Thổ Oğuz đã tạo ra một thể chế mà sau cuối đã trở thành vương quốc Ottoman tại miền tây Tiểu Á. Thủ lĩnh người Kayı là Ertuğrul Gazi đã nhận được vùng đất này sau sống lưng Seljuk trong cuộc va chạm biên giới nhỏ. Hệ thống Seljuk tạo thời cơ cho sự bảo vệ vương quốc từ bên ngoài, và cũng được cho phép nó tăng trưởng cấu trúc nội tại của nó. Vị trí của Kayı trên ven rìa phía viễn tây của nhà nước Seljuk được cho phép họ kiến thiết xây dựng lực lượng quân sự chiến lược của mình trải qua sự hợp tác với những dân tộc bản địa khác sống tại miền tây Tiểu Á, nhiều trong số đó là những người theo Kitô giáo. Sau sự tan rã của nhà Seljuk, Kayı trở thành nước chư hầu của Hãn quốc Y Nhi thuộc Mông Cổ .

Tên gọi Ottoman có nguồn gốc từ Osman I (còn gọi là Osman Bey) (tiếng Ả Rập: Uthman) [3] (1299-1326), con trai của Ertuğrul Gazi, người đã tuyên bố sự độc lập của nhà nước Ottoman năm 1299. Trong khi các vương quốc khác của người Thổ Nhĩ Kỳ còn phải bận tâm với các mâu thuẫn nội bộ, Osman đã có thể mở rộng biên giới của khu định cư Ottoman về phía rìa của Đế quốc Byzantine. Ông đã dời đô tới Bursa, và định hình sự phát triển chính trị ban đầu của dân tộc. Người ta gọi ông với tên hiệu “Kara” vì sự can đảm của ông, Osman đã được ca ngợi là một ông vua hùng mạnh và năng động một thời gian rất dài sau khi ông mất, như được thể hiện trong thành ngữ của người Thổ Nhĩ Kỳ “Ông/anh ta có thể tuyệt vời như Osman”. Danh tiếng của ông cũng được đánh bóng trong câu chuyện thời Trung đại của người Thổ Nhĩ Kỳ, được biết dưới tên gọi “Giấc mơ của Osman“, một sự thành lập huyền thoại trong đó chàng trai trẻ Osman là người có đầy năng lực để chinh phục một đế quốc nhìn thấy trước.

Thời kỳ này là sự hình thành của triều đình Ottoman chính thức mà các cơ quan, tổ chức cấu thành ra nó gần như không thay đổi lớn gì trong gần 4 thế kỷ. Ngược lại với nhiều nhà nước cùng thời kỳ đó, hệ thống quan lại của Đế quốc Ottoman đã cố gắng tránh sự cai trị theo kiểu quân sự. Triều đình cũng tạo ra một thể chế pháp lý gọi là millet (kiểu lãnh thổ tự trị), mà trong đó thiểu số từ các dân tộc ít người và tôn giáo có khả năng quản lý công việc của chính họ với một sự độc lập đáng kể từ sự kiểm soát của trung ương.

Đế quốc Ottoman ( màu đỏ ) cùng với những vương quốc ở Tiểu Á năm 1300Sau khi Osman qua đời, sự thống trị của Ottoman đã mở màn lan rộng ra trên toàn khu vực miền đông Địa Trung Hải và Balkan. Thes saloniki, một thành phố quan trọng của Venezia bị chiếm năm 1387, và thắng lợi của quân Thổ Nhĩ Kỳ tại trận Kosovo năm 1389 làm cho Serbia mất quyền trấn áp trên vùng đất này, mở đường cho những cuộc xâm lược châu Âu của sultan. Trận Nicopolis năm 1396 được xem là cuộc Thập tự chinh ở đầu cuối của thời Trung cổ, trong trận này quân Thập tự chinh đại bại trước quân Ottoman. Với sự lan rộng ra tác động ảnh hưởng của người Thổ vào vùng Balkan, thì cuộc chinh phục kế hoạch vào Constantinople đã trở thành tiềm năng quyết định hành động. Đế quốc đã chiếm được những vùng đất Byzantine phụ cận Constantinople và họ vẫn đứng vững được khi Tamerlane xâm lược Tiểu Á, bắt giam sultan Bayezid I sau trận Ankara năm 1402. Các chủ quyền lãnh thổ Ottoman ở vùng Balkan ( nổi bật như Thes saloniki, Macedonia và Kosovo ) đều bị mất năm 1402, nhưng những vùng đất này được Murad I chiếm lại trong thập niên 1430 – 1450 . Lãnh thổ của Đế quốc Ottoman từ lúc khởi lập đến năm 1683 .

Việc Bayezid bị bắt làm cho đất nước rơi vào loạn lạc. Từ năm 1402 đến 1413, nội chiến bùng nổ giữa các con của Bayezit. Cuộc chiến này kết thúc khi vua Mehmed I lên ngôi và xây dựng lại đất nước, kết thúc Thời kì đứt quãng của Đế quốc Ottoman. Cháu nội ông, Mehmed II đã tái cấu trúc của cả nhà nước lẫn quân đội, và đã thể hiện các kỹ năng quân sự của mình trong cuộc chiếm đóng Constantinople vào ngày 29 tháng 5 năm 1453, khi mới 21 tuổi. Thành phố này trở thành kinh đô mới của Đế quốc Ottoman, và Mehmed II xưng làm Kayser-i Rum (Hoàng đế La Mã). Dù vậy, ngôi Hoàng đế La Mã của sultan Ottoman không được người Hy Lạp và các nước phương Tây công nhận và các Nga hoàng cũng tự phong cho mình chức vị này. Để nắm vững ngôi Hoàng đế La Mã, Mehmed II khao khát chiếm Roma, và cho quân xâm lược bán đảo Ý, chiếm Otranto và Apulia ngày 28 tháng 7, 1480. Nhưng sau khi ông bị ám sát ngày 5 tháng 3, 1481, chiến dịch ở Ý thất bại và quân Ottoman rút lui về.

Contents

Các cuộc mở mang và cực điểm ( 1453 – 1566 )[sửa|sửa mã nguồn]

Vào thời vững mạnh, Đế quốc Ottoman đã trải dài hàng loạt đông-nam châu Âu bờ bắc Địa Trung Hải, cả bờ biển bắc châu Phi cho đến Maroc phía nam Địa Trung Hải. Trong thế kỷ XVII, Đế quốc Ottoman có khoảng chừng 25 triệu dân – một số lượng khổng lồ vào thời đó, gần bằng gấp đôi bất kỳ nước nào ở châu Âu ngoại trừ Pháp. Gần 30 vương quốc lúc bấy giờ đã được xây dựng từ chủ quyền lãnh thổ cũ của Đế quốc Ottoman : Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, Bulgaria, România, Nam Tư ( sau này phân làm 5 nước độc lập ), Hungary, Albania, Syria, Liban, Jordan, Israel, Kuwait, Ai Cập, Sudan, Libya, Iraq, Yemen, Tunisia, Algérie, Síp, Armenia, Gruzia, Ukraina và một phần nước Nga .Vào đầu thế kỷ XVI, Đế quốc Ottoman trở thành một trong những nhà nước lớn nhất quốc tế thời bấy giờ. Trong thời kì này, nhiều ông vua kiệt xuất lên quản lý Thổ Nhĩ Kỳ : nổi bật như Selim I ( 1512 – 1520 ), người có công sáp nhập vùng Trung Đông vào Ottoman. Vào năm 1514 trong trận Chaldiran, ông đã vượt mặt alibaba tàn phá nhà Mamluk ở Ai Cập vào năm 1517 rồi giành thương hiệu khalip từ nhà Abbasid ở Cairo ( những sultan Ottoman liên tục giữ thương hiệu này đến năm 1924 ), khởi đầu thời kì Ai Cập thuộc Ottoman .Sau khi Hoàng đế Selim I mất, Hoàng đế Suleiman I ( 1520 – 1566 ) liên tục mở mang đế quốc. Sau khi thôn tính được Beograd năm 1521, Suleyman chinh phục Vương quốc Hungary và sau thắng lợi trong trận Mohács năm 1526, đế quốc chiếm Hungary và nhiều vùng đất ở Trung Âu. Sau đó, năm 1529 ông vây hãm thành Wien, nhưng vì thời tiết ở đây khắc nghiệt nên quân đội ông rút lui. [ 4 ] Năm 1532, 25.000 quân Ottoman mở cuộc tiến công Wien nhưng bị đẩy lui cách Wien 97 km tại pháo đài trang nghiêm Guns. Sau cuộc mở mang xa nhất của Ottoman năm 1543, nhà vua Habsburg là Ferdinand I công nhận quyền quản lý của Ottoman trên đất Hungary năm 1547. Dưới triều Suleiman I, Transilvania, Wallachia và Moldavia trở thành những công quốc chư hầu của đế quốc. Ở phía đông, Ottoman chiếm Bagdad từ tay Ba Tư năm 1535, chiếm được Lưỡng Hà và Hải quân Ottoman tiến vào Vịnh Ba Tư. Khi Hoàng đế Suleyman I qua đời, dân số Ottoman lên đến 15.000.000 người. [ 5 ] Công cuộc bành trướng của ông đã mang lại cho ông một Đế quốc Ottoman vô cùng to lớn, và thậm chí còn ông còn vượt xa cả những tham vọng của Hoàng đế Xerxes I của Đế quốc Ba Tư năm xưa. [ 6 ]

[7] Năm 1569 Hồi quốc Aceh chịu sự bảo hộ của Đế quốc Ottoman (1569-1903) lãnh thổ của Ottoman lại trải dài đến 1 nửa đảo Sumatra.

Đây là cường quốc duy nhất không thuộc châu Âu đã thử thách được sự nổi lên về quyền lực tối cao của phương Tây trong khoảng chừng giữa thế kỷ XV và thế kỷ XX, tới mức nó đã trở thành một phần trong tổng thể và toàn diện của chính trị cân đối quyền lực tối cao châu Âu, vì vậy làm giảm bớt sự độc lạ giữa hai bênQuân đội Ottoman đã để lại những nhà nguyện Hồi giáo rải rác khắp những sườn đồi và thung lũng vùng Balkan. Nổi giận vì những bộc lộ cho việc chiếm đóng của người đạo Hồi, những vương quốc theo đạo Cơ đốc ở Tây Âu xem người Thổ Nhĩ Kỳ là kẻ xâm lược Hy Lạp và những sắc dân theo Cơ đốc giáo khác. Nhưng đế quốc Ottoman rộng lượng hơn, đồng ý tôn giáo khác với đạo Hồi. Sultan chính thức công nhận Giáo hội Hy Lạp và giáo khu của giáo chủ và những tổng giám mục, được cho phép những giáo đường Chính thống giáo được duy trì gia tài của họ. Người Thổ Nhĩ Kỳ thích quản lý qua định chế chính trị địa phương, và để đổi lại cho tiền triều cống, những tỉnh Cơ đốc giáo được phép duy trì những mạng lưới hệ thống hành chính, thứ bậc và giai cấp

Dấu hiệu suy yếu và sự phục sinh ( 1566 – 1683 )[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 1571, Chiến tranh Thổ Nhĩ Kỳ-Venezia ( 1571 – 1573 ) nổ ra, quân Ottoman xâm lăng hòn đảo Síp. Hạm đội Liên minh Thần thánh ( gồm có Venezia, Tây Ban Nha, Savoy, … ) đã đập tan Hạm đội Ottoman tại Lepanto. Nhưng năm 1573, Hải quân Ottoman được Phục hồi lại, tác dụng là Venezia phải ký hòa ước và nhượng lại Síp. [ 8 ] Trong thế kỷ XVI và XVII, Đế quốc Ottoman là một trong những thực thể chính trị mạnh nhất quốc tế, những nước mạnh ở Đông Âu luôn bị rình rập đe dọa bởi sự lan rộng ra liên tục của nó qua Balkan và phần phía nam của Liên bang Ba Lan-Litva. Hải quân của nó cũng là một lực lượng rất mạnh ở Địa Trung Hải, nhiều lần tiến công Trung Âu .
Đầu thế kỷ XVII, Đế quốc Ottoman mở màn suy yếu. Các sultan vào lúc này thường chỉ vui hưởng trong hậu cung, ngoài những, quân đoàn Janissary thường hay nổi dậy. Bên ngoài, quyền lực tối cao của đế quốc Ottoman bị suy giảm trầm trọng đến nỗi tàu thuyền của người Venezia và người Cossack liên tục quấy phá. Đế quốc được giải cứu do kĩ năng của một đại gia đình làm quan Tể tướng gồm cha, con trai và em rể – đó là mái ấm gia đình Köprülü .

Năm 1656, dưới triều Mehmed IV (1648-1687), trong khi đế quốc gần bị sụp đổ,[cần dẫn nguồn] hậu cung đành phải cử một người Albania 71 tuổi, Köprülü Mehmed Pasha làm tể tướng (1656-1661). Ông này ra lệnh xử tử 50.000-60.000 người để bài trừ tham nhũng. Năm năm sau, lúc ông qua đời, tình hình có phần ổn định. Dưới quyền Tể tướng của con trai ông, Köprülü Fazıl Ahmed Pasha (1661-1676), và sau đó em rể ông, Kara Mustafa Pasha (1676-1683), uy quyền của Ottoman được hồi phục. Các hạm đội và lục quân của Venezia, Ba Lan, Áo và Nga bị đẩy lui. Quân đội Ottoman xâm chiếm Ukraina và Podolia. Năm 1680, đế quốc Ottoman đã đạt tới lãnh thổ rộng lớn nhất trong lịch sử đế quốc (11.5 triệu km²).

Lãnh thổ cực thịnh của Đế quốc Ottoman vào năm 1683Năm 1683, đáp lời lôi kéo của Hungary chống lại nhà vua Leopold I nhà Habsburg, sultan Mehmed IV đã ra lệnh cho tể tướng Kara Mustafa phái 200.000 quân ngược dòng sông sông Donau, và lần thứ hai trong lịch sử dân tộc, quân Ottoman tiến đến chân tường thành của Wien, nhưng sau cuối bị liên minh những nước Tây Âu, do vua Ba Lan Jan III Sobieski chỉ huy, vượt mặt. Năm 1683, tại Beograd, sultan Mehmed IV ra lệnh thắt cổ tể tướng Kara Mustafa. Trận Wien lưu lại sự mở màn của cuộc Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ ( 1683 – 1699 ) ở châu Âu .Trong những năm tiếp theo, quân Ottoman bị đại bại do sức tiến công từ Wien. Quân Venezia công hãm Athena. Trong đợt pháo kích của họ ngày 26 tháng 9 năm 1687, một quả đạn rơi trúng ngôi đền Parthenon, lúc ấy được quân Ottoman dùng làm kho chứa thuốc súng. Ngôi đền còn khá nguyên vẹn lúc ấy bị nổ tung, để lại thực trạng cho đến giờ đây .Cuộc đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ kết thúc với Hiệp ước Karlowitz ngày 26 tháng 1 năm 1699, và theo hiệp ước này, Đế quốc Ottoman phải nhượng cho Áo 1 số ít vùng chủ quyền lãnh thổ như Hungary thuộc Ottoman. [ 9 ]Trong thời kì này, chỉ có hai vị sultan quản lý rất năng nổ, đó là : Murad IV ( 1612 – 1640 ) chiếm lại Yerevan ( 1635 ) và Bagdad ( 1639 ) từ tay Ba Tư và quản lý một cách độc đoán. [ 10 ] Mustafa II ( 1695 – 1703 ) mở cuộc tiến công nhà Habsburg ở Hungary trong những năm 1695 – 96, nhưng phải rút về sau khi thảm bại tại Zenta ( 11 tháng 9 năm 1697 ). [ 11 ]

Trì trệ và cải tổ ( 1699 – 1827 )[sửa|sửa mã nguồn]

Đế quốc Ottoman vào năm 1699Trong những năm tháng ngưng trệ, nhiều vùng đất ở Balkan bị nhượng lại cho nước Áo. Những vùng đất khác của Đế quốc Ottoman, như Ai Cập và Algérie, trở nên độc lập trên thực tiễn, và sau đó hứng chịu ảnh hưởng tác động do những đế quốc thực dân như Anh và Pháp truyền bá. Vào thế kỷ XVIII, chính quyền sở tại TW đã ban cho những chỉ huy và thủ lĩnh địa phương nhiều mức tự quyết hơn. Một loạt những đại chiến đã diễn ra giữa đế quốc Nga và đế quốc Ottoman từ thế kỷ XVII đến thế kỷ thứ XIX .Vào tiến trình cuối của thời kỳ ngưng trệ, Open những cải tổ về nền giáo dục và công nghệ tiên tiến, gồm có sự thiết lập những trường học lớn như Đại học công nghệ tiên tiến Istanbul ; khoa học công nghệ tiên tiến được ghi nhận là đạt đỉnh điểm ở thời Trung Cổ, đó là tác dụng của việc những học giả Ottoman kết hợp cách học cổ xưa với Triết học Hồi giáo và toán học cũng như những kiến thức và kỹ năng tiên tiến và phát triển về công nghệ tiên tiến của Nước Trung Hoa như thuốc súng và la bàn. Tuy nhiên, cũng chính trong quá trình này, những thế lực bảo thủ và phản đối công nghệ tiên tiến Open. Hội đoàn những nhà văn của đế chế cho rằng kỹ thuật in ấn là ” phát minh sáng tạo của quỷ dữ ” khiến công nghệ tiên tiến in, được Gutenberg Johannes ý tưởng ở châu Âu năm 1450, phải mất 43 năm sau mới được trình làng tại Constantinople nhờ vào những người Do thái Sephardic di cư tới đế quốc Ottoman để trốn chạy cuộc thanh giáo tại Tây Ban Nha vào năm 1492 và mang theo kỹ nghệ in tới đây .
Vương công Eugène xứ Savoie đã đánh tan tác quân Thổ Nhĩ Kỳ tại Beograd, buộc Sultan phải giảng hòa .Thời đại Tulip, được đặt tên vì tình yêu của Sultan Ahmed III ( 1703 – 1730 ) với hoa tulip và được dùng như hình tượng của triều đại thanh thản của ông. Trong quá trình này, chủ trương của đế chế với châu Âu có sự biến hóa. Sau khi quân Nga đánh thắng quân Thụy Điển trong trận Poltava vào năm 1709, vua Thụy Điển là Karl XII có lúc đã trốn sang xin người Thổ Nhĩ Kỳ cho tị nạn [ 12 ]. Đất nước thanh thản từ năm 1718 đến 1730, sau khi Quân đội Thổ Ottoman đập tan tác quân Nga trong trận đánh tại sông Pruth năm 1712, Vương công Eugène xứ Savoie kéo quân Áo đánh chiếm thành phố Beograd, [ 13 ] và Hiệp định Passarowits được ký kết sau đó mang đến một tiến trình đình chiến. Sau đó, Đế quốc Ottoman cũng cải tổ mạng lưới hệ thống thành lũy ở những thành phố tiếp giáp những nước Balkan, để bảo vệ quốc gia chống lại chủ nghĩa bành trướng của châu Âu. Một số cải cách không dứt khoát cũng được triển khai : giảm thuế ; cải tổ hình ảnh của những bang Ottoman ; hình thái tiên phong của góp vốn đầu tư tư nhân và doanh nghiệp tư nhân Open .Vào năm 1736, Đế quốc Ottoman lại phải lâm chiến với Áo, và nước Áo thất bại. [ 14 ] Lúc này danh tướng Eugène xứ Savoie đã qua đời, do đó ý thức quân Áo suy sụp, tổ chức triển khai kém cỏi, nên đại bại, và liên minh của họ là Nga đạt lợi thế hơn trong cuộc cuộc chiến tranh này. [ 15 ] Sau này, cuộc Chiến tranh Bảy năm ( 1756 – 1763 ) bùng nổ ở châu Âu. [ 16 ] Vua nước Phổ là Fryedrich II Đại Đế phải chống chọi với liên quân Nga – Áo – Pháp – Thụy Điển. Nền quân chủ Phổ bị suy sụy nghiêm trọng, nhiều chủ quyền lãnh thổ của nước này bị rơi vào tay địch quân. Vua Friedrich II Đại Đế trong vòng nhiều năm đã đàm phán với Đế quốc Ottoman và người Tartar, nhưng rồi ông chẳng thấy quân Thổ – Tartar đâu. Tuyệt vọng, nhà vua quyết định hành động chờ quân Thổ – Tartar kéo đến vào tháng 2 năm 1762, nếu không ông sẽ nhận lấy cái chết quả cảm của Cato Trẻ. [ 17 ] Nhưng rồi liên quân chống Phổ đã tan rã và vua Friedrich II Đại Đế giành thắng lợi. [ 18 ] Sau năm 1768, khi tình hình Vương quốc Ba Lan và Đại Công quốc Litva không ổn định, người Thổ Nhĩ Kỳ cũng can thiệp vào. Nhưng rồi ba nước Vương quốc Phổ, Áo và Nga đã thực thi cuộc chia cắt Ba Lan lần thứ nhất vào năm 1772. [ 19 ]Công cuộc cải tổ quân sự chiến lược Ottoman được khởi đầu với Sultan Selim III ( 1789 – 1807 ), vị vua triển khai những nỗ lực lớn tiên phong để hiện đại hóa quân đội gần biên giới châu Âu. Những nỗ lực này đã bị cản trở bởi trào lưu phản kháng bắt nguồn một phần từ những chỉ huy tôn giáo và đa phần từ toán Ngự Lâm quân Janissary – toán kiêu binh này trở nên rất uy quyền và chẳng biết sợ vua. Với tư tưởng bảo thủ và thấp thỏm mất đại quyền, họ triển khai cuộc bạo loạn Janissary, Sultan Selim III bị lật đổ, Hoàng tử cổ hủ Mustafa lên làm vua – tức Sultan Mustafa IV, và sát hại hầu hết những công thần phò vua Selim III năm xưa. Dưới triều vua Mustafa IV, Quân đội Ottoman liên tục bị quân Nga vượt mặt. Vào năm 1808, hai bên ngừng bắn, một cuộc binh biến nổ ra. Alemdar Mustafa Pasha – một công thần của cựu hoàng Selim III, kéo quân vào kinh thành Constantinopolis đánh Sultan Mustafa VI. Nhà vua bèn truyền lệnh cho hành quyết cựu hoàng Selim III và hoàng đệ Mahmud, nhưng không may Mahmud trốn thoát. Ông lên làm Sultan Mahmud II ( 1808 – 1839 ) và giết chết cựu hoàng Mustafa IV. [ 20 ] Ông thực thi thảm sát đẫm máu toán Ngự Lâm Quân Janissary, rồi giải tán luôn toán Ngự Lâm Quân này vaò năm 1826 .

Suy vong và hiện đại hóa ( 1828 – 1908 )[sửa|sửa mã nguồn]

Xu bạc 20 kurus Abdulaziz, đúc năm 1862 Xu bạc 20 kurus Mehmed V, đúc năm 1916 Xu bạc 20 kurus Mehmed V, đúc năm 1918Trong thời kỳ Tanzimat ( 1839 – 1876 ), hàng loạt cải cách hiến pháp của cơ quan chính phủ đã dẫn đến một đội quân lính nghĩa vụ và trách nhiệm khá tân tiến, cải cách mạng lưới hệ thống ngân hàng nhà nước khiến cho Đế quốc không còn yếu thế hơn những đối thủ cạnh tranh của mình. Chiến tranh Krym ( 1853 – 1856 ) là một phần của một cuộc thi lê dài giữa những cường quốc châu Âu ảnh hưởng tác động trên chủ quyền lãnh thổ bị cắt giảm của Đế quốc. Gánh nặng kinh tế tài chính của đại chiến khiến nhà nước Ottoman phát hành khoản vay quốc tế lên tới 5 triệu bảng Anh vào ngày 4 tháng 8 năm 1854. Cuộc chiến đã gây ra một cuộc di cư của người Tatar Krym, khoảng chừng 200.000 người trong số họ đã chuyển đến Đế chế Ottoman. liên tục làn sóng di cư. Vào cuối Chiến tranh Kavkaz, 90 % người Circassia đã được thanh lọc về sắc tộc và lưu vong khỏi quê nhà của họ ở Kavkaz và chạy sang Đế chế Ottoman, dẫn đến việc định cư của 500.000 đến 700.000 người Circassia ở Thổ Nhĩ Kỳ. Một số tổ chức triển khai Circassia đưa ra số lượng cao hơn nhiều, tổng số 1 – 1,5 triệu người bị trục xuất hoặc bị giết. Những người tị nạn Tatar Crimea vào cuối thế kỷ 19 đóng một vai trò đặc biệt quan trọng đáng chú ý quan tâm trong việc tìm cách tân tiến hóa nền giáo dục Ottoman và tiên phong là thôi thúc cả chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa dân tộc bản địa Thổ Nhĩ Kỳ .

Trong thời kỳ này, Đế chế Ottoman chỉ dành một lượng nhỏ công quỹ cho giáo dục; chẳng hạn trong năm 1860–61 chỉ có 0,2% tổng ngân sách được đầu tư cho giáo dục. Khi nhà nước Ottoman cố gắng hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và quân đội của mình để đối phó với các mối đe dọa từ các Đế quốc bên ngoài và cả đối thủ của Ottoman, nó cũng mở ra cho mình một loại mối đe dọa khác: đó là các chủ nợ. Thật vậy, như nhà sử học Eugene Rogan đã viết, “mối đe dọa lớn nhất duy nhất đối với nền độc lập của Trung Đông” trong thế kỷ 19 “không phải là quân đội của châu Âu mà là các ngân hàng của nó”. Nhà nước Ottoman, đã bắt đầu gánh nợ với Chiến tranh Krym, đã buộc phải tuyên bố phá sản vào năm 1875. Đến năm 1881, Đế chế Ottoman đồng ý kiểm soát nợ của mình bởi một tổ chức được gọi là Cơ quan Quản lý Nợ Công Ottoman, một hội đồng gồm những người đàn ông châu Âu với chức vụ tổng thống xen kẽ giữa hai cường quốc thế giới là Đế quốc Anh và Đế quốc Pháp. Cơ quan này kiểm soát hàng loạt nền kinh tế Ottoman, và sử dụng vị trí của mình để đảm bảo rằng tư bản châu Âu tiếp tục thâm nhập vào đế quốc, thường gây tổn hại cho các lợi ích địa phương của Ottoman.

Năm 1887, cuộc chiến tranh Nga-Thổ khởi đầu và kết thúc với thắng lợi quyết định hành động cho Đế quốc Nga, chấm hết thời kì Tanzimat của đế quốc, quyền nắm giữ, ảnh hưởng tác động và trấn áp của Ottoman ở châu Âu giảm mạnh : Bulgaria tự xây dựng như một công quốc độc lập bên trong Đế chế Ottoman ; Romania giành được độc lập trọn vẹn ; và Serbia và Montenegro ở đầu cuối đã giành được độc lập trọn vẹn, nhưng với những chủ quyền lãnh thổ nhỏ. Năm 1878, Đế quốc Áo-Hungary đơn phương chiếm đóng những tỉnh Bosnia-Herzegovina của Ottoman dưới sự bất lực của chính phủ nước nhà với những cuộc chiến tranh trong và ngoài nướcThủ tướng Anh Benjamin Disraeli ủng hộ việc Phục hồi những chủ quyền lãnh thổ của Ottoman trên bán đảo Balkan trong Hội nghị Berlin, và đổi lại, Anh tiếp đón quyền quản trị Síp vào năm 1878. Sau đó, Anh đã gửi quân đến Ai Cập vào năm 1882 để hạ gục quân nổi dậy, tuy nhiên ‘ ‘ Ai Cập của Ottoman ‘ ‘ đã giúp cho Anh mở mang nhiều thuộc địa đất liền bên trong Châu Phi. Năm 1883, một phái bộ quân sự chiến lược của Đức dưới sự chỉ huy của Tướng Baron Colmar von der Goltz đến để đào tạo và giảng dạy Quân đội Ottoman, dẫn đến cái gọi là ” thế hệ Goltz ” gồm những sĩ quan do Đức huấn luyện và đào tạo, những người sẽ đóng một vai trò đáng chú ý quan tâm trong chính trị những năm cuối của đế quốcNăm 1897 dân số của đế quốc là 19 triệu người, trong đó 14 triệu người ( 74 % ) theo đạo Hồi. Hơn 20 triệu người sống ở những tỉnh vẫn nằm dưới quyền thống trị trên danh nghĩa của nhà vua nhưng trọn vẹn nằm ngoài quyền lực tối cao thực tiễn. Từng tỉnh mất đi gồm có Ai Cập, Tunisia, Bulgaria, Cyprus, Bosnia-HerzegovinaKhi Đế chế Ottoman dần thu hẹp về quy mô chủ quyền lãnh thổ, khoảng chừng 7-9 triệu người Hồi giáo từ những vùng chủ quyền lãnh thổ cũ của nó ở Kavkaz, Crimea, Balkan và những hòn đảo Địa Trung Hải đã di cư đến Tiểu Á và Đông Nam Âu. Sau khi thua trong Chiến tranh Balkan lần thứ nhất ( 1912 – 13 ), đế quốc mất toàn bộ những chủ quyền lãnh thổ Balkan ngoại trừ Đông Thrace và Istanbul ( Thổ Nhĩ Kỳ thuộc Châu Âu ). Điều này dẫn đến khoảng chừng 400.000 người Hồi giáo chạy trốn cùng với quân đội Ottoman đang rút lui ( với nhiều người chết vì bệnh dịch tả do binh lính mang đến ), và khoảng chừng 400.000 người không theo đạo Hồi chạy trốn khỏi chủ quyền lãnh thổ vẫn nằm dưới sự quản lý của Ottoman. Justin McCarthy ước tính rằng trong khoảng chừng thời hạn từ 1821 đến 1922, 5,5 triệu người Hồi giáo đã chết ở đông nam châu Âu và 5 triệu người bị trục xuất

Đầu thế kỷ XX, một nhóm người cải cách đòi hỏi phải đổi mới và hiện đại hóa nước Thổ, gọi là Những người Thổ trẻ. Năm 1909, họ lật đổ sultan Abdul Hamid II, nhưng họ đã làm cho Đế quốc Ottoman tan rã vì tập trung quyền lực Thổ Nhĩ Kỳ bất chấp sự phiền muộn của các dân tộc thuộc Ottoman ở Syria, Ả Rập, Albania, Bosna và Hercegovina, Kríti, Macedonia và Tripoli. Với sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ nhất năm 1914, Đế quốc vẫn còn kiểm soát phần lớn vùng Trung Đông và về phe Liên minh trung tâm.Sau đó Đế quốc Anh tuyên bố Ai Cập không còn thuộc về Ottoman nữa. Các dân tộc vùng Trung Đông nổi dậy và theo phe Entente để giành độc lập.

Đế quốc Ottoman vào năm 1916 ( Các tỉnh và chủ quyền lãnh thổ sau khi cuộc khởi nghĩa Hejaz tách ra phần phía Nam )Sự tan rã của đế quốc Ottoman là hậu quả trực tiếp của Chiến tranh quốc tế thứ nhất, khi phe Entente vượt mặt phe Liên minh Trung tâm ở châu Âu cũng như những lực lượng Ottoman tại Mặt trận Trung Đông, Pháp chiếm đóng Syria, Anh chiếm Jordan và Iraq, quân Hoa Kỳ đổ xô vào Địa Trung Hải. Năm 1920, Hoà ước Sevres được kí kết, chính quyền sở tại nhà nước Ottoman sụp đổ và đế quốc bị Anh, Hy Lạp, Pháp, Ý, Armenia và Gruzia chinh phạt và phân loại .Những năm sau đó những nước mới độc lập từ Ottoman công bố xây dựng vào năm 1919, Mustafa Kemal Atatürk và lực lượng Cách mạng Thổ Nhĩ Kỳ khởi đầu cuộc chiến tranh giành độc lập Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 1923, lực lượng cách mạng Thổ thắng trận, đế quốc Ottoman cáo chung, sultan Mehmed VI Vahdettin thoái vị và Mustafa Kemal Atatürk xây dựng nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ, dựa trên một phần chủ quyền lãnh thổ của đế quốc Ottoman .
Các thành viên của mái ấm gia đình Osmanlı quản lý sau đó đã bị trục xuất khỏi Thổ Nhĩ Kỳ vào khoảng chừng năm 1923 – 1924. Năm 1924, chính sách khalip bị bãi bỏ, khalip Abdul Mejid II nhà Ottoman cũng thoái vị. Năm 1974, sau 50 năm, Nghị viện Thổ Nhĩ Kỳ đã trao quyền tái nhu yếu quyền công dân Thổ Nhĩ Kỳ cho những con cháu của dòng họ này, và họ đều đã thực thi điều đó trong những thập kỷ tiếp sau trong một quy trình đã hoàn thành xong với việc người đứng đầu dòng họ Ertuğrul Osman V đã được trao quyền công dân năm 2004 .

Việc chiếm đóng[sửa|sửa mã nguồn]

Sau năm 1453, khi Đế quốc Ottoman chiếm thành công Đế quốc Byzantine, các hoàng đế của Ottoman luôn tìm mọi cách để khẳng định mình là “Caesar” hoàng đế của La Mã bằng cách đẩy nhanh quá trình xâm chiếm tăng ảnh hưởng ở Châu Âu và nhiều cách xâm lược bán đảo Ý và trọng tâm là thành Roma để thể hiện là “Caesar” nhưng kế hoạch này vẫn không thành công do các thành viên Đế quốc La Mã Thần Thánh,Thịnh Vượng chung Ba Lan Lítva luôn ngăn cản sự ảnh hưởng này.

Từ thế kỉ 16, đế quốc Ottoman đã biểu lộ sức mạnh của một bằng nhiều lần đánh chiếm những khu vực lân cận nhằm mục đích lan rộng ra chủ quyền lãnh thổ. Ngoài ra, đế quốc Ottoman còn tăng tác động ảnh hưởng của mình tại Châu Âu trong ngoại giao và cuộc chiến tranh. Tiêu biểu cho việc này là hai lần vây hãm thành Viên của Áo diễn ra vào năm 1529 đến 1683 mà nhiều học giả cho rằng cuộc vây hãm đó nhằm mục đích bộc lộ sức mạnh và tầm tác động ảnh hưởng của Ottoman so với Châu Âu .Ottoman luôn chú trọng việc lan rộng ra chủ quyền lãnh thổ và nổi tiếng bằng cách giao thương mua bán, tuyên truyền đạo Hồi bằng đường thủy với những vương quốc ở Ba Tư, Ấn Độ, Indonesia, Brunei, Malaysia … và lập những hải cảng tại vương quốc đó .Từ thế kỉ 18-19, tầm tác động ảnh hưởng của Đế quốc Ottoman bị thu hẹp lại về mọi hướng. Lúc này họ mở màn lan rộng ra chủ quyền lãnh thổ ở Châu Phi kể đến như : Ai Cập, Tripolitania … cho đến khi những thực dân xâm lược

Xã hội chính trị[sửa|sửa mã nguồn]

Dân cư sinh sống trên chủ quyền lãnh thổ Ottoman hầu hết theo đạo Hồi, và sắc tộc chính là người Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman, sau đó là người Ả Rập, người Kurd, người Tatar Krym, người Bosnia, người Albania v.v. Các sultan Đế quốc Ottoman cũng trị vì hàng triệu dân theo Cơ đốc giáo : người Hy Lạp, người Serb, người Hungari, người Bulgari …Vì thế mà sợi dây chính trị nối kết những sắc tộc và tôn giáo khác nhau thiết yếu phải linh động và lỏng lẻo. Sultan trị vì từ TP. hà Nội Constantinople, nhưng cỗ máy hành chính địa phương nằm trong tay những tiểu vương, hoàng thân, hãn vương, …, có địa phương được tự trị mọi việc ngoại trừ cái tên. Các hoàng thân Cơ đốc giáo vùng Balkan được sultan chọn, nhưng một khi đã lên nắm quyền, lòng trung thành với chủ của họ chỉ bộc lộ qua việc nộp triều cống cho những sultan. Mỗi năm, từng đoàn xe goòng tải đến Constantinople vàng và những loại tiền thuế. Hãn vương người Tatar của Hãn quốc Krym quản lý từ thủ phủ Bakhchisarai như là vị lãnh chúa duy nhất, chỉ có trách nhiệm đáp ứng 20.000 – 30.000 kỵ binh mỗi khi những triều đình Ottoman có cuộc chiến tranh. Về phía tây cách gần 2.000 kílômét, những vùng Tripoli, Tunis và Algérie chỉ thực hành thực tế nghĩa vụ và trách nhiệm cuộc chiến tranh bằng cách điều tàu chiến ( thông thường làm giàu nhờ nghề hải tặc cướp bóc toàn bộ những nước ) đi đánh những cường quốc Hải quân theo Cơ đốc giáo như Venezia và Genova .
Xuyên suốt lịch sử dân tộc của họ, đế quốc Ottoman luôn luôn ở trong thực trạng cuộc chiến tranh. Khi vị sultan có tính khí can đảm và mạnh mẽ và mưu trí, đế quốc cường thịnh lên. Trong khi ông yếu ớt, thì đế quốc bị suy yếu. Điều dễ nhận thấy là cuộc sống trong cấm thành, chung quanh là phụ nữ đầy sinh lực nồng nàn và thái giám đầy mưu đồ, dễ làm cho một vị quân vương bị suy nhược. Một trường hợp thứ hai trong lịch sử vẻ vang của đế quốc cũng khiến cho sultan trở thành con người kém cỏi. Điều oái oăm là việc này mở màn bằng hành động nhân từ. Cho đến thế kỷ XV, truyền thống cuội nguồn ở Ottoman là một hoàng thái tử khi lên ngôi kế vị sẽ ra lệnh thắt cổ tổng thể bạn bè trai còn lại, để triệt hạ mọi thủ đoạn soán ngôi, đó là theo lệnh của sultan Mehmed II – người khi lên ngôi năm 1451 đã giết một đứa em khác mẹ còn nằm trong nôi. Năm 1595, sultan Mehmed III ( 1595 – 1603 ) khi mới lên ngôi đã ra lệnh thắt cổ toàn bộ 19 em trai và, để tận diệt mọi mầm mống phản loạn, hạ sát luôn bảy vương phi của vua cha lúc đó đang mang thai. Tuy nhiên, đến năm 1603, ấu chúa Ahmed I ( 1603 – 1617 ) mới lên ngôi đã chấm hết truyền thống cuội nguồn kinh khủng này khi không muốn giết người em nào. Thay vào đó, ông cách ly họ trong một khu riêng không liên quan gì đến nhau, nơi họ không liên lạc được gì với quốc tế bên ngoài. Một người em của Ahmed chính là sultan Mustafa I ( 1617 – 1618, 1622 – 1623 ) trong tương lai, người được xem là bị mất trí .Từ lúc này trở đi, mọi hoàng tử Ottoman đều sống mỏi mòn trong khu biệt lập, bên cạnh chỉ có thái giám và cung phi đã quá tuổi sinh nở để ngăn ngừa họ có hậu duệ hòng làm phản. Nếu có một bé trai sinh ra do sơ suất, đứa bé này không được phép làm rối loạn thứ tự truyền ngôi, nên phải bị xử tử. Vì thế, khi một sultan qua đời hoặc bị truất phế, một hoàng tử sống trong khu biệt lập hoàn toàn có thể được triệu đến để được tấn phong – do tại theo luật Ottoman, người kế vị của sultan là người đàn ông cao tuổi nhất trong hoàng tộc. Trong số những hoàng tử ngu dốt và thụ động này, hiếm khi triều đình tìm được người có đủ sự tăng trưởng trí tuệ hoặc kiến thức và kỹ năng về chính trị để trị vì đế quốc. Vì vậy, có những trường hợp những vị sultan có điều kiện kèm theo niềm tin không tốt như Mustafa I hay Ibrahim I ( 1640 – 1648 ) .

Dinh Đại Vizia có quyền lực rộng lớn – có khi đủ mạnh để mưu đồ lật đổ và giết chết được sultan – nhưng cũng có nhiều rủi ro và ít khi hứa hẹn một cái chết êm thấm. Khi thất trận, Đại Vizia bị sultan quy trách nhiệm và tiếp theo đó là bị cách chức, đi đày hoặc không hiếm khi bị thắt cổ. Giữa các năm 1683-1703, có mười hai vị Đại Vizia đến và đi.[cần dẫn nguồn]

  1. ^ “To Rule the Earth…”. Regnal Chronologies. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 10 năm 2012 .
  2. ^ Overslimpfield, World War I, part 1 – YouTube
  3. ^ Ottoman có lẽ gọi trại từ tiếng Ả Rập, sang tiếng Ý, rồi sang tiếng Pháp đến tiếng Anh, theo tự điển Merriem Webster Têncó lẽ gọi trại từ tiếng Ả Rập, sang tiếng Ý, rồi sang tiếng Pháp đến tiếng Anh, theo tự điển Merriem Webster [ 1 ] và tự điển Etymonline [ 2 ]
  4. ^ Inber, 50 .
  5. ^

    L.Kinross, The Ottoman Centuries:The Rise and Fall of the Turkish Empire, 206

  6. ^

    Larry Wolff, Marco Cipolloni, The anthropology of the Enlightenment, trang 62

  7. ^ Cần thêm hình minh hoạ
  8. ^ Davis, Paul K. ” 100 Decisive Battles : From the Ancient Times of the Present ”
  9. ^

    Norman Itzkowitz, Ottoman Empire and Islamic Tradition, tr.84.

  10. ^

    Norman Itzkowitz, Ottoman Empire and Islamic Tradition, tr.73.

  11. ^

    Norman Itzkowitz, Ottoman Empire and Islamic Tradition, tr.83-84.

  12. ^

    Jay Luvaas, Frederick the Great on the Art of War, trang 357

  13. ^

    Jay Luvaas, Frederick the Great on the art of war, trang 50

  14. ^

    Jay Luvaas, Frederick the Great on the Art of War, trang 322

  15. ^

    Gerhard Ritter, Frederick the Great: a historical profile, trang 79

  16. ^ Gerhard Ritter, Frederick the Great: a historical profile, trang 96, trang 96
  17. ^

    Gerhard Ritter, Frederick the Great: a historical profile, trang 124

  18. ^

    Gerhard Ritter, Frederick the Great: a historical profile, trang 126

  19. ^

    Jay Luvaas, Frederick the Great on the Art of War, trang 100

  20. ^

    Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters, Encyclopedia of the Ottoman Empire, trang 412

  • Emrence, Cern. “Three Waves of Late Ottoman Historiography, 1950-2007,” Middle East Studies Association Bulletin (2007) 41#2 pp 137–151.
  • Finkel, Caroline. “Ottoman History: Whose History Is It?,” International Journal of Turkish Studies (2008) 14#1 pp 1–10. How historians in different countries view the Ottoman Empire
  • Hajdarpasic, Edin. “Out of the Ruins of the Ottoman Empire: Reflections on the Ottoman Legacy in South-eastern Europe,” Middle Eastern Studies (2008) 44#5 pp 715–734.
  • Hathaway, Jane (1996). “Problems of Periodization in Ottoman History: The Fifteenth through the Eighteenth Centuries”. The Turkish Studies Association Bulletin. 20: 25–31.
  • Kırlı, Cengiz. “From Economic History to Cultural History in Ottoman Studies,” International Journal of Middle East Studies (May 2014) 46#2 pp 376–378 DOI: 10.1017/S0020743814000166
  • Mikhail, Alan; Philliou, Christine M. “The Ottoman Empire and the Imperial Turn,” Comparative Studies in Society & History (2012) 54#4 pp 721–745. Comparing the Ottomans to other empires opens new insights about the dynamics of imperial rule, periodization, and political transformation
  • Pierce, Leslie. “Changing Perceptions of the Ottoman Empire: The Early Centuries,” Mediterranean Historical Review (2004) 49#1 pp 6–28. How historians treat 1299 to 1700

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

You may also like

Để lại bình luận